Viêm quanh khớp vai (VQKV) là bệnh hay gặp khá phổ biến ở nước ta, theo phân loại của Y học cổ truyền thuộc nhóm bệnh thấp ngoài khớp. VQKV là một cụm từ chỉ tất cả những trường hợp đau và hạn chế vận động khớp vai, do tổn thương phần mềm quanh khớp, chủ yếu là gân cơ, dây chằng và bao khớp. Theo định nghĩa này, VQKV không bao gồm những bệnh có tổn thương của đầu xương, sụn khớp và màng hoạt dịch (chấn thương, viêm khớp nhiễm khuẩn, viêm khớp dạng thấp, viêm cột sống dính khớp...).VQKV tuy không ảnh hưởng trực tiếp đến tính mạng nhưng thường gây đau đớn dai dẳng, hạn chế vận động, ảnh hưởng đến lao động và sinh hoạt của người bệnh. Điều trị VQKV có nhiều phương pháp khác nhau như : Nội khoa, Ngoại khoa, Phục hồi chức năng và Y học cổ truyền. Cùng với phương pháp điều trị tây y tại Bệnh Viện A, khoa Y học cổ truyền - Phục hồi chức năng của đơn vị đã áp dụng” Điều trị viêm quanh khớp vai bằng phương pháp sóng ngắn kết hợp tập vận động khớp vai”, đây là phương pháp điều trị kết hợp đơn giản, hiệu quả và an toàn đối với người bệnh.
Có nhiều nguyên nhân gây viêm quanh khớp vai như:
- Thoái hóa do tuổi tác: Bệnh thường xảy ra ở người trên 50 tuổi.
- Chấn thương, vi chấn thương do nghề nghiệp, có các chấn thương cơ học lặp đi lặp lại, gây tổn thương các gân cơ quanh khớp vai như gân cơ trên gai, cơ nhị đầu cánh tay.
- Tập thể thao quá sức, chơi một số môn thể thao đòi hỏi phải nhấc tay
lên quá vai như chơi cầu lông, tennis, bóng rổ, bóng chuyền…
- Chấn thương vùng vai do ngã, trượt, tai nạn ô tô, xe máy.
- Nguyên nhân ở xa khớp vai gồm: Bệnh cột sống cổ như thoái hóa cột sống cổ, thoát vị đĩa đệm, bệnh ở phổi, màng phổi, trung thất..
Sóng ngắn là thiết bị y tế hiện đại đang được sử dụng rộng rãi như một phương pháp điều trị mới đặc biệt hiệu quả với các rối loạn hệ thống và bệnh thoái hóa. Tác dụng chính của sóng ngắn là tăng nhiệt tổ chức, tăng chuyển hóa, kích thích sợi dây thần kinh, giảm đau và chống viêm. Kháng viêm kể cả viêm đặc hiệu và không đặc hiệu. Giảm phù nề sau chấn thương, viêm nhiễm.Giảm đau theo cả cơ chế trung ương và ngoại vi. Tăng độ đàn hồi và điều hòa tính thấm thành mạch, giãn mạch, kích thích sự tái tạo mạch sau phẫu thuật, tổn thương. Giảm ngưng kết hồng cầu và kết dính tiểu cầu, giảm độ nhớt máu cùng với 3 tác dụng trên dẫn đến tăng vi tuần hoàn địa phương
Phương pháp tập vận động là phương pháp có hiệu quả tốt an toàn và được áp dụng rộng rãi từ lâu trong điều trị bệnh thần kinh, cơ xương khớp. Tác dụng của tập vận động làm điều hòa quá trình hưng phấn hay ức chế thần kinh trung ương có tác dụng thư giãn thần kinh giảm căng thẳng tăng khả năng tập trung, giảm đau, giãn cơ và điều hòa chức năng nội tạng. Làm tăng dinh dưỡng tổ chức do giãn mạch, tăng tuần hoàn tại chỗ, giảm phù nề và giảm đau rõ rệt, làm bong các xơ dính của tổ chức do chấn thương, làm tăng tính đàn hồi của gân, cơ, phát triển khối lượng cơ, tăng sức cơ, tăng tuần hoàn dinh dưỡng cơ để phòng chống teo cơ cứng khớp. Làm tăng tuần hoàn tại chỗ nên có tác dụng tăng cường dinh dưỡng, giảm đau hạn chế quá trình thoái hóa của xương khớp. Đối với khớp hạn chế vận động chủ động tập vận động giúp phục hồi chức năng của khớp. Đối với liệt thần kinh cơ, khớp không được vận động lâu ngày dẫn đến cứng khớp và gây đau đớn, vận động giúp dự phòng và điều trị cứng khớp.
Phương pháp trị liệu bằng sóng ngắn kết hợp tập vận động đã được áp dụng tại các cơ sở phục hồi chức năng y học cổ truyền đạt hiệu quả tốt. Khoa Y học cổ truyền - Phục hồi chức năng của Bệnh viện A đã và đang áp dụng điều trị viêm quanh khớp vai bằng phương pháp sóng ngắn kết hợp tập vận động và đã đem lại hiệu quả cao trong điều trị. Qua điều trị bệnh nhân được áp dụng phương pháp này tại khoa Y học cổ truyền - Phục hồi chức năng Bệnh viện A cho thấy : Tỉ lệ bệnh nhân từ 51-60 tuổi và > 60 tuổi chiếm tỉ lệ cao (73,18%), chủ yếu bệnh nhân mắc bệnh từ 1-3 tháng (60,98%), mức độ đau theo thang điểm VAS trước điều trị chủ yếu là mức độ đau vừa (36,59%) và đau nặng (63,41%). Sau 21 ngày điều trị viêm quanh khớp vai bằng phương pháp sóng ngắn kết hợp xoa bóp tập vận động mức độ đau được cải thiện, không còn bệnh nhân đau nặng, có 31,71% bệnh nhân hết đau, 46,34% bệnh nhân đau nhẹ, 21,95% bệnh nhân đau vừa. Trước điều trị tầm vận động dạng , gấp khớp vai của bệnh nhân chủ yếu ở mức độ nặng (46,35%) và trung bình (34,14%) sau điều trị tỷ lệ bệnh nhân nặng chỉ còn 4,88% và trung bình là 14,63%. Mức độ tập vận động khép khớp vai trước điều trị ở nhóm nặng và trung bình chiếm 85,37% , sau điều trị tầm vận động khép khớp vai được cải thiện nhóm bệnh nhân nặng và trung bình chỉ còn 21,95 %. Kết quả chung sau điều trị dựa vào mức độ cải thiện của triệu chứng lâm sàng và mức độ cải thiện chức năng vận động khớp vai của bệnh nhân đạt kết quả cao 78,05%.
Với nhiệm vụ bảo vệ và chăm sóc sức khỏe cộng đồng, cải thiện sức khỏe nâng cao chất lượng cuộc sống khoa Y học cổ truyền - Phục hồi chức năng Bệnh viện A luôn học hỏi và áp dụng những phương pháp điều trị tốt nhất, hiệu quả nhất an toàn nhất đem đến với người bệnh khi tham gia các dịch vụ y tế tại Bệnh viện A Thái Nguyên./.
Phương Thúy- P. CĐT- Bệnh viện A
